Hoe wordt de wet gemaakt?

Wetsvoorstel
Een wet wordt vastgesteld door de regering plus de Staten-Generaal. Negen van de tien keer komt een minister (uit de Eerste of Tweede Kamer) met een wetsvoorstel. Het voorstel heeft dan nog een lange weg af te leggen.

Mening
Mensen uit de Tweede Kamer, Eerste Kamer en Raad van State geven hun mening over het wetsvoorstel. Zij beslissen of de wet er komt of niet en of de wet nog wordt aangepast. Een wet wordt vastgesteld door regering plus Staten-Generaal.

Lees ook: Waarom mag je onder de achttien niet stemmen?

Recht van initiatief
De regering én de Tweede Kamer kunnen allebei met een voorstel komen. Dat heet het recht van initiatief. Verreweg de meeste voorstellen (meer dan 90%) komen van de regering. Het kan een tijd duren voordat een nieuwe wet wordt aangenomen. Er zijn veel mensen die erover beslissen. Als een minister een bepaald onderwerp wil regelen, geeft hij de ambtenaren op zijn departement opdracht om een wetsvoorstel te maken.

Departementen
Ministers zijn verdeeld in verschillende departementen. Zo zijn er ministers voor Milieu, voor Verkeer en waterstaat, Onderwijs, enzovoort. Een minister van Milieu kan bijvoorbeeld een wet indienen om een milieuprobleem aan te pakken.

Toelichten
Bij een wetsvoorstel hoort een memorie van toelichting (MvT), waarin het ontwerp wordt toegelicht. Het wetsvoorstel wordt besproken in de ministerraad, gaat die akkoord dan volgt de volgende fase. Het ontwerp gaat voor advies naar de Raad van State. Advies van de Raad van State wordt vrijwel altijd opgevolgd en verwerkt in het ontwerp. Het bijgestelde ontwerp gaat naar de Tweede Kamer. Eerst wordt het ontwerp schriftelijk behandeld in commissie(s). De Tweede Kamer heeft vele commissies, elk met een eigen onderwerp. Naar aanleiding van de behandeling in de kamercommissie(s) kan een minister het ontwerp nog bijstellen, verplicht is dat niet. De volgende stap is de Tweede Kamer aan de beurt, het ontwerp wordt behandeld in een algemene (openbare) vergadering.

Lees ook: Mag je met je neef of nicht trouwen?

Oneens
Is de Kamer het niet helemaal eens met een voorstel, dan kan zij amendementen indienen (wijzigingen). Na de vergadering wordt er gestemd, eerst over de amendementen, daarna over de artikelen en tot slot over de hele wet. Een wetsvoorstel komt alleen door de Tweede Kamer als de meerderheid vóór stemt (minimaal 76 stemmen). Na de Tweede Kamer volgt de Eerste Kamer. De Eerste Kamer kan geen veranderingen aanbrengen in het voorstel, het is alles-of-niets: goedkeuren of verwerpen. Wat volgt is de afronding. Het ontwerp gaat naar de Koningin, zij zet haar handtekening net als de betrokken minister(s). Het voorstel is van ontwerp wet geworden. De wet treedt in werking na publicatie in het Staatsblad.

Bekijk ook dit filmpje over 'Wie is de baas in Nederland?'