Hoe ontstaat rook?

Wetenschap & Techniek
Diederik Jekel: Hoe ontstaat rook?

In films en televisieprogramma’s wordt vaak rook gebruikt om een cool effect te creëren. Maar hoe maak je die rook eigenlijk?

Lekker warm

Het is natuurlijk lekker warm om bij de open haard of een kampvuur te zitten. En door die hitte van het vuur wordt het hout kapotgemaakt door het vuur.

Hout bestaat uit allerlei deeltjes die elkaar vasthouden. Door de hitte van het vuur gaan die deeltjes heel hard trillen, totdat ze elkaar loslaten. En bij dat losbreken van die deeltjes komt extra warmte vrij. Zo kan het vuur blijven branden.

Giftige rook

Maar als het hout niet helemaal goed afbreekt, dan ontstaat er rook. Bijvoorbeeld met natte bladeren: door het water heeft het vuur meer moeite nodig om de bladeren af te breken. En dan ontstaat er rook. Maar die rook is giftig, dus dat kun je niet gebruiken in een film of bij een toneelstuk.

Stoom is niet giftig

Voor tv of film heb je veel meer aan stoom of mist. Een belangrijk verschil tussen stoom en rook, is dat stoom gewoon weer water wordt als het afkoelt. Maar een nadeel is dat stoom heel snel weggaat. En een rookwolk die snel verdwijnt is natuurlijk niet zo cool als eentje die lang blijft hangen!

Rookmachine

Daarom zit in een rookmachine naast water nog een ander stofje, bijvoorbeeld glycol. Dat verdampt door het op te warmen. Met deze combinatie blijft de rook lekker lang hangen.

Niet alle rook stijgt op

De rook uit een rookmachine stijgt op. Terwijl in sommige films de rook juist over de bodem heen kruipt. Dat doen ze op een andere manier: dat is droogijs, of CO2 (koolzuurgas).

Koolzuur zit in de lucht, maar zit ook in brandblussers. Maar pas op: dat is zó koud dat je er brandwonden van kunt krijgen. Maar als je dit super koude droogijs bij water gooit, krijg je rook die naar beneden valt. Je hebt het vast wel eens gezien in heksenketels bij Halloween.

Rookgranaten

Er bestaan zelfs rookgranaten. Als je die afsteekt komt er geen knal, maar juist een heleboel rook uit. Je hebt ze niet alleen in wit, maar ook in verschillende kleuren!