Helpt het als je in een neerstortende lift op het juiste moment springt?

Heb je wel eens een film gezien waarin de hoofdpersoon in een lift naar beneden stort? Dan heb je je vast ook wel eens afgevraagd of je zo’n val in het echt ook kan overleven. Bijvoorbeeld door op het juiste moment te springen.

Springen
Voor deze vaag hebben wij de hulp van een deskundige, die wij met een moeilijk woord theoretisch natuurkundige noemen, gevraagd. Dat is iemand die zich bezighoudt met het vormen van nieuwe natuurkundige theorieën. Maar zelfs met zijn berekeningen durven wij niet met zekerheid te zeggen dat springen vlak voordat de lift de grond raakt, gaat werken.

Snelheid
Een lift stort van bijvoorbeeld 100 meter naar beneden en de lift weegt met jou er bij 200 kilo. Zonder luchtweerstand zou je dan met 160 kilometer per uur vallen. Gelukkig is er in het echt wel luchtweerstand, waardoor je met ongeveer 60 kilometer per valt. Dat is een stuk langzamer, maar een val met 60 kilometer per uur is nog steeds een val die je niet overleeft.

Lees ook: Vallen zwaardere dingen harder dan lichtere dingen?

Springen
Doordat de lift even hard valt als jijzelf is het niet zo makkelijk om veel kracht te zetten tegen de liftbodem. Als je vanaf de grond recht omhoog springt, ga je met een snelheid van zo'n 10 tot 15 kilometer per uur omhoog. Bij 15 kilometer per uur spring je vanaf de grond bijvoorbeeld bijna een meter hoog. Als het je lukt om in de lift diezelfde kracht uit te oefenen, kun je je valsnelheid dus ook 10 tot 15 kilometer per uur minder maken. Nou ja, bijna, want je duwt niet alleen jezelf van de liftbodem af, maar je duwt de liftbodem ook van jou af.

Drie keer zo zwaar
Als de lift drie keer zo zwaar is als jijzelf betekent dat, dat je maar driekwart van de snelheid krijgt die je op de grond zou krijgen. We gaan er nu vanuit gaan dat het je met veel inspanning lukt om vlak boven de grond met 10 kilometer per uur omhoog te springen.

Overleven
In dat geval kom je dus niet met 60 maar met 50 kilometer per uur op de grond terecht. Vijftig kilometer per uur is nog steeds een gevaarlijk hoge snelheid, maar wie weet is het net het verschil tussen de val wél en níét overleven.

Veilig
In het echt hoef je je geen zorgen te maken dat een lift neerstort. Alle liften hebben tegenwoordig snelheidsbegrenzers. Die begrenzers zorgen ervoor dat de lift "klem komt te zitten" zodra die te snel beweegt. Bovendien is het wettelijk verplicht om een lift minstens twee keer per jaar te controleren. Let maar eens op de stickertjes die je vaak in liften ziet, waarop staat wanneer dat voor het laatst is gebeurd.

Weet jij ook…

- Waarom karretjes niet uit de achtbaan vallen als ze over de kop gaan?

- Of je over de kop kan met een schommel zonder er af te vallen?

Bron: Dhr. Dr. Marcel Vonk, theoretisch natuurkundige aan de Universiteit van Amsterdam