Wat betekent bij 101 FM het FM?

Wetenschap & Techniek
een ouderwetse radio

Radiogolven

Om te begrijpen wat FM betekent, is het eerst belangrijk om te begrijpen hoe een radio werkt. Een radio pikt radiogolven op en vertaalt deze in geluid, namelijk in geluidsgolven die wij kunnen horen: muziek, irritante reclame en vrolijke dj’s. Radiogolven bestaan uit elektrische en magnetische energie die door ruimte bewegen in de vorm van een golf. Dat gebeurt op een andere manier dan bij een geluidsgolf die lucht of water weg ‘drukt’ (zet een blaadje voor een speaker en het zal lichtjes bewegen). Het lijken meer op golven op zee, alleen gaan die veel langzamer en zijn ze vééél groter. Overal om ons heen zijn radiogolven; als je een radio meeneemt naar de badkamer en dan naar buiten, zal je altijd hetzelfde blijven horen (misschien met af en toe wat meer gekraak).

Twee eigenschappen

Maar hoe kan een radiogolf de ene keer als Lil Kleine klinken en de andere keer als Martin Garrix? Radiogolven hebben twee eigenschappen die je kan veranderen: de amplitude en de frequentie. De amplitude is de sterkte van de golf. Vergelijk het maar met de hoogte van een zeegolf. De frequentie heeft te maken met hoe vaak een golf zichzelf herhaalt. Dit kan je ook weer vergelijken met een zeegolf, soms heb je heel veel golfjes, soms juist af en toe eentje. In het eerste geval is de frequentie hoog, in het tweede laag.

AM & FM

Op de meeste radio’s heb je twee standen, AM en FM. AM staat voor Amplitude Modulatie, dat betekent dat voor dit signaal golven worden gebruikt waarvan de amplitude (de hoogte en laagte dus) veranderd wordt om een geluid te krijgen. Dus een hoge amplitude is bijvoorbeeld de letter i en een hele lage de letter b. Het probleem van AM radio is dat het heel gevoelig is: je hoeft maar het licht aan te doen of iets anders te doen met elektriciteit en het zal storen. Dat heet interferentie. Het resultaat is dan zoiets op de radio: ‘Het was fantastisch toen bgfghrtttzz en hjhjiii.’ Dat is niet handig! FM staat voor Frequentie Modulatie, dat betekent dat de frequentie van de golven wordt aangepast voor elk geluid. Dus hoe vaker een radiogolf voorkomt, hoe hoger het geluid dat erbij hoort. Het fijne aan FM golven is dat ze geen last hebben van interferentie. Ook leuk: het geluid klinkt veel echter!

Zelf doen: Zet een radio aan met een FM en AM stand, wissel steeds tussen de twee. Kan je het verschil horen? Dan begrijp je nu vast waarom de radiostations liever op FM te beluisteren zijn… dat klinkt veel beter!