Waarom drijft olie op water?

Als je water bij limonadesiroop giet, mengt het. Wanneer je een steen in het water gooit, zinkt-ie. En als je olie in water giet, blijft het drijven. Hoe kan het eigenlijk dat olie op water blijft drijven? Willem Wever weet het antwoord!

Piepkleine stukjes

Alle dingen om ons heen bestaan uit heel veel piepkleine stukjes. Die stukjes noemen we moleculen. Deze zijn zo klein dat je ze alleen met een supermicroscoop kunt zien. Moleculen zijn de allerkleinste stukjes van een materiaal of een vloeistof die kunnen bestaan. Dus een watermolecuul is een heel, heel klein druppeltje water en een oliemolecuul een heel, heel klein druppeltje olie. Er zijn erg veel soorten moleculen, misschien wel een miljoen of meer, want er bestaan nu eenmaal allemaal verschillende dingen om ons heen. 

Nóg kleinere stukjes

Maar als alles uit moleculen bestaat, waar bestaan die moleculen dan weer uit? Goeie vraag. Die bestaan uit atomen. Maar er zijn veel minder soorten atomen. Een stuk of honderd. En daarvan komen er een paar soorten erg vaak voor: zuurstofatomen, waterstofatomen en koolstofatomen. 

Een soort lego

Met die paar soorten atomen kun je erg veel combinaties maken. Je kunt een atoom eigenlijk zien als een legoblokje, waarmee je een molecuul kunt bouwen. Een watermolecuul bestaat bijvoorbeeld uit twee waterstofatomen en één zuurstofatoom. Een oliemolecuul is veel ingewikkelder en heeft weer veel meer en hele andere atomen. Goed om te weten is dat de verschillende atomen allemaal een ander gewicht hebben. De atomen die oliemoleculen vormen zijn lichter dan die van watermoleculen. Olie is dus lichter dan water en drijft daarom naar boven. 

Limonadesiroop

Waarom mengen ze dan niet? Oliemoleculen passen niet zo goed bij watermoleculen. Ze stoten elkaar af. Oliemoleculen blijven liever lekker dicht bij elkaar dan dat ze oplossen. Dat is dus anders dan bij limonademoleculen: die lossen juist graag op in water. Je kunt trouwens thuis testen dat olie écht op water blijft drijven. Probeer het maar in de keuken met een beetje slaolie en een glas water. Wel eerst even aan je vader of moeder vertellen dat je een belangrijke proef gaat doen, natuurlijk.

Bron: prof. dr. Jan Dirk Jansen, hoogleraar Systeem- en regeltechniek voor olie- en gasreservoirs aan de TU Delft.