Wat was de Franse Revolutie?

De Franse Revolutie is een revolutie die plaats vond aan het einde van de 18^de eeuw (1789–1799). Voor het eerst in drie eeuwen werd de monarchie (één persoon aan de macht) in Frankrijk afgeschaft. De Eerste Franse Republiek werd geboren. De macht van de adel en de geestelijkheid (kerk) werd flink teruggedrongen door het volk.

Standen

In de 18^de eeuw kende Frankrijk drie standen: de adel (baronnen, hertogen), de geestelijkheid (de kerk) en de burgerij (Derde Stand). De burgerij klinkt als de gehele bevolking, maar dat viel tegen. Het gewone volk had namelijk helemaal niets te vertellen. Iets wat wel alleen door de burgerij werd gedaan, was belasting betalen. Volgens de wet waren de adel en geestelijke daarvan vrijgesteld. In 1789 was het paniek! De schatkist was bijna leeg en de Franse Koning, Lodewijk de 16^de, riep de Staten-Generaal bijeen. In de Staten-Generaal zaten vertegenwoordigers van de drie standen.

Eed op de kaatsbaan

Dat de Staten-Generaal bijeen werd geroepen was erg bijzonder. De laatste keer dat, dat gebeurde was in 1614. Dus meer dan 150 jaar geleden! De burgerij deed een voorstel om voortaan hoofdelijk te stemmen over landszaken in plaats van per stand. Op die manier zou het namelijk altijd twee (adel en kerk) tegen een (de burgerij) zijn. Het voorstel werd afgewezen en de burgerij startte hun eigen bestuur. Ze zworen pas uit elkaar te gaan als er een nieuwe grondwet kwam. Deze eed staat vandaag de dag bekend als “Eed op de kaatsbaan”. In totaal sloten 576 mensen zich aan bij de eed.

Bestorming van de Bastille

Lodewijk de 16^de zat helemaal niet te wachten op de opstand van de burgerij en stuurde het leger erop af. Dit zorgde ervoor dat de gehele Derde Stand in opstand kwam. Ze bestormde de Bastille, waar tot dan toe de politieke gevangen werden opgesloten. De bestorming was het begin van de Franse Revolutie. De dag 14 juli (dag van de bestorming) wordt in Frankrijk nog jaarlijks gevierd.

Grondwet

Ondertussen raakte de koning in paniek. De adel deed vrijwillig afstand van zijn voorrechten. Later dat jaar werd de gehele adel afgeschaft. De kerk raakte grote delen van haar bezit kwijt en er kwam een vrijheid van godsdienst. De macht van de koning werd ingeperkt. Vrijheid, gelijkheid en broederschap werden erkend als mensenrechten. De koning was hier natuurlijk niet blij mee. Hij weigerde dan ook te tekenen tot hij in 1791 alsnog tekende.

Oostenrijk

De nieuwe grondwet loste niet alle problemen op. Sterker nog ze werden alleen, maar erger. De macht die vrijkwam door de nieuwe grondwet kwam in de verkeerde handen terecht. Om de aandacht af te leiden van wat er landelijk allemaal misging, verklaarde Frankrijk de oorlog aan Oostenrijk. Daar ging het mis. Veldslagen werden verloren en het koningspaar kreeg de schuld. Marie Antoinette was oorspronkelijk een Oostenrijkse en ze werd ervan beschuldigd haar vroegere vaderland boven haar huidige te kiezen. Bovendien zou het koningspaar Oostenrijk stiekem om hulp hebben gevraagd om de situatie van voor de revolutie te herstellen.

Onthoofding

Vlak na de beschuldigingen werden de koning en koningin gevangengenomen. De Franse Revolutie herleefde toen de Pruisen (bondgenoten van Oostenrijk) Frankrijk binnenvielen. Frankrijk kreeg het voor elkaar de Zuidelijke Nederlanden (het huidige België) te veroveren. De monarchie werd afgeschaft door het nieuwe parlement (Nationale Conventie). Op 21 januari 1793 werd Lodewijk de 16^de onthoofd. Zijn vrouw werd in oktober van hetzelfde jaar onthoofd.  

Napoleon

De Franse revolutie liep ten einde in november 1799. Napoleon Bonaparte greep de macht en werd alleenheerser.