Wat is er waar van 'Winus Monkels'?

Sagenexpert Theo Meder van het Meertens Instituut zegt over de Brabantse sage Winus Monkels:

Waar is dat..
• de Hasseltse Kapel nog steeds bestaat.
• de kapel niet altijd als kapel is gebruikt, maar ook als biertaverne.
• er in het verleden zeker struikrovers zoals Winus waren.

Meer uitleg
Het verhaal van Winus Monkels is een legende en geen sage omdat het een volksverhaal is waarin goddelijk ingrijpen voorkomt en religie een belangrijke rol speelt. Duidelijk is dat de rol van God, Maria en een tweetal aartsengelen erg groot is in deze vertelling.

Katholieken
Vooral voor katholieken is het een verhaal om graag in te geloven: de vertelling laat namelijk duidelijk zien dat God en Maria de katholieken gunstig gezind zijn en ze voor gevaar behoeden. Bijvoorbeeld als de kapel niet als kapel in gebruik is, kan Winus Monkels er lustig op los spoken. Maar op de momenten dat de kapel wel als kapel wordt gebruikt, houdt het spook (Winus) zich koest. Oftewel: de boodschap is dat je met het juiste geloof wordt beschermd tegen allerlei demonische gevaren in het leven.

Engelen
De twee sterke mannen die de gelovige edelman beschermen tegen de rover Winus Monkels zijn van hogerhand gestuurde engelen geweest. Dat is eigenlijk een verhaaltje in een verhaal dat bekend staat als De Engelenwacht: een belangrijk (gelovig) persoon wordt behoed voor een moord omdat er tijdig engelen verschijnen die dat verhinderen.”