Hoe werden heksen in Nederland vervolgd?

In de Middeleeuwen was er in ieder dorp wel een vrouw die wat achteraf woonde, die alleen was en die dicht bij de natuur leefde. Met kruiden wist ze anderen te helpen. Vaak was er waardering voor dat soort vrouwen. Ze speelden een belangrijke rol, want ze hielpen bijvoorbeeld bij bevallingen en ziekte. Maar soms ging er iets mis in het dorp, en dan werd er snel naar die wat zonderlinge alleenstaande vrouw gewezen. Was die dame die geheimzinnige kruidendrankjes brouwde wel te vertrouwen? Was zij misschien een heks?

De Heksenhamer

Deze vrouwen werden in de Middeleeuwen vaak beschuldigd van hekserij. In de 'Heksenhamer', een boek uit 1486, stond hoe je heksen kon herkennen en hoe je ze moest straffen. Dit boek is destijds door de paus goedgekeurd. Hierin stonden gruwelijke marteltechnieken die werden ingezet om heksen te straffen. In heel Europa kwamen deze gruwelijke straffen voor. Duizenden vrouwen stierven op de brandstapel, vooral in de Duitstalige landen.

Heksenwaag

In de Nederlanden kwam de vervolging van heksen nauwelijks voor. Toch kun je in Nederland nog overblijfselen vinden van heksenprocessen. Een voorbeeld hiervan is de heksenwaag in Oudewater. Dat was een soort grote weegschaal. Heksen zouden namelijk zo licht als een veertje zijn, om op hun bezem te kunnen vliegen. Wanneer bij weging bleek dat iemands gewicht niet overeenkwam met de 'proportiën des lichaams', werd deze persoon schuldig bevonden aan hekserij.

Onschuldig

Gelukkig werden er ook 'certificaten van weginge' uitgegeven, die verdachten konden vrijpleiten. Ze konden hierdoor aantonen dat ze onschuldig waren. 'Heksen' uit heel Europa kwamen naar Oudewater om dit felbegeerde papiertje te bemachtigen. De oude 'Heksenwaag' in Oudewater is nu een museum.