Hoe is de ramp in Tsjernobyl gebeurd?
De ramp in Tsjernobyl is heel groot geweest, maar hoe kon dit zomaar gebeuren? Willem Wever zocht het uit. De ramp kwam onder andere door een menselijke fout. Sommige medewerkers van de kerncentrale waren niet goed genoeg opgeleid.
De ergste kernramp ooit
Tsjernobyl ligt in de Oekraïne, een paar honderd kilometer boven Kiev. In de kerncentrale van Tsjernobyl vond op 26 april 1986 de ergste kernramp ooit plaats. De stralingsuitstoot was toen 200 keer zoveel als de twee atoombommen die in de Tweede Wereldoorlog op Japan werden gegooid bij elkaar!
Slachtoffers
30 mensen stierven direct na het ongeluk, waaronder velen die hielpen de ramp te bestrijden. Op de langere termijn schat de Oekraïne dat de ramp 2500 slachtoffers heeft geëist. Sommige vormen van kanker komen sinds de ramp meer dan 20 maal vaker voor dan ervoor.
De oorzaak
De ramp kwam onder andere door een menselijke fout. Sommige medewerkers van de kerncentrale waren niet goed genoeg opgeleid. In de tijd van de Koude Oorlog werd de kerncentrale ook gebruikt voor het maken van wapens: medewerkers (en dus gewone burgers, geen militairen) mochten dan ook niet nadenken over wat ze deden en kritisch zijn.
Niet zelf beslissen
Bovendien werden op de dag van de ramp niet alle veiligheidsmaatregelen gevolgd, omdat ze bezig waren met een experiment. Iemand had niet op een bepaald knopje gedrukt en daardoor was de kracht te laag en toch gingen ze door met het experiment, want zoals eerder uitgelegd: mensen mochten niet zelf beslissingen nemen.
Niet goed ontworpen
Ook was de centrale niet goed ontworpen waardoor er grote verschillen waren in de kracht die ze opwekte: dit maakte het nog moeilijker om de centrale te controleren. Op een gegeven moment, in plaats dat de centrale uitging, begon het vermogen te stijgen en zo ontstond er brand in de kern van de reactor.
Het vuur doven
De dagen na het ongeluk werkten honderden mensen om het vuur in de centrale te doven. In plaats van water, werden grote hoeveelheden vloeibaar stikstof in de reactor gepompt. Helikopters vlogen af en aan en stortten ladingen zand en andere afkoelende en dovende stoffen in de reactorkern.
Lees ook:
Stiekem houden
Het toenmalige sovjetregime maakte het ongeluk pas na twee dagen bekend, gedwongen door wetenschappers in Zweden die enorme hoeveelheden radioactiviteit gemeten hadden. Ze wilde het stiekem houden!
De gevolgen
Weken na de ramp was de radioactiviteit in Schotland meer dan 10.000 keer hoger dan wat toegestaan was. Ook in Nederland waren de gevolgen merkbaar. Radioactiviteitmetingen lieten zien dat de waarden heel hoog waren en Nederland werd opgeroepen voorlopig maar even geen verse groente meer te eten.
Een soort tijdelijke oplossing...
De reactor in Tsjernobyl is een week na de ramp omgeven met een laag van dik beton. Deze laag is inmiddels echter al gaan scheuren. Regenwater en dieren kunnen door het beton binnendringen. De risico's voor het grondwater en de voedselketen zijn hoog, het gevaar is nog niet geweken. Als de betonnen wand het begeeft, is dat weer een ramp. Gelukkig hebben ze inmiddels alle reactors van de kerncentrale in Tsjernobyl uit kunnen schakelen, met hulp uit de Europese Unie.
