Waarom is een vogelnest rond?

Vogelnesten zijn rond omdat dat de meest praktische vorm is. Dat heeft verschillende redenen. Strootjes en takjes laten zich wel makkelijk buigen, maar om ze te laten knakken is meer kracht nodig. Als je takjes buigt en in elkaar vlecht, ontstaat al snel een ronde vorm. Veel vogels bekleden de binnenkant van een nest met veertjes, mos of modder. De vogel draait rondjes in het nest en stampt zo deze bekleding vast. Ook dan ontstaat vanzelf een rond kuiltje.  Ook vogels die in vierkante nestkasten broeden maken daarin een nest van strootjes en takjes en dat wordt dan toch een rond nest.

Een nestkuiltje heeft ook als voordeel dat de eitjes tegen elkaar blijven liggen en de vogel ze makkelijk allemaal warm kan houden als hij de eieren gaat draaien. Het draaien (meestal met de snavel) is nodig voor de ontwikkeling van het embryo in het ei (het toekomstige vogelkuikentje). De broedende vogel houdt de eieren op deze manier tegelijkertijd overal even warm, zodat de eieren op het juiste moment kunnen uitkomen.

Om de eieren op de juiste temperatuur te kunnen houden, heeft de broedende vogel (het vrouwtje) in de broedtijd een broedplek op haar buik. Op deze broedplek zitten geen veren, zodat de warme huid direct contact heeft met de eieren.

Het is trouwens niet zo dat de nesten van vogels altijd rond zijn.  Er zijn vogelsoorten (bijvoorbeeld de koekoek), die helemaal geen nest maken en hun eieren in het nest van een ander leggen. Die eieren worden door andere vogels (waardvogels, zoals de kleine karekiet) uitgebroed.

Ook zijn er soorten (sommige zeevogels) die op rotsrichels hun eieren leggen, zonder dat ze nestmateriaal gebruiken. Om te voorkomen dat de eieren wegrollen, leggen deze vogels langwerpige eieren met een spitse punt.

Er zijn zelfs vogelsoorten (bepaalde sterns), die hun langwerpige ei op een boomtak leggen en deze daar uitbroeden.

Ook kennen we veel vogelsoorten die in holen broeden. Daarin is het vaak een stuk veiliger. Een specht bijvoorbeeld hakt zijn eigen hol in een boom en legt de eieren dan op de kale bodem of op wat houtspaanders.

Bron: Wim Wijering van Natuur -en vogelwerkgroep "de Grutto"