Wat veroorzaakte de Tachtigjarige Oorlog?

Geschiedenis
Ridderhelm met zwaard

De Tachtigjarige Oorlog was een oorlog in de Nederlanden die in 1568 begon en eindigde in 1648. Het Twaalfjarige Bestand zorgde voor vrede van 1609 tot 1621. Maar wat was de oorzaak van deze oorlog?

Karel V

In de 16de eeuw had keizer Karel V de leiding in Nederland. Hij was keizer van een heel groot rijk, waardoor het voor hem lastig was overal controle te houden. Daardoor mocht Nederland het eigen bestuur houden. De Staten-Generaal (soort Eerste en Tweede Kamer samen) mocht zijn gang gaan zolang ze maar de hoofddoelen van Karel V hanteerde.  

Dat waren drie punten:

- Het katholieke geloof beschermen tegen het protestantisme
- De centrale macht van de regering in Brussel vergroten
- Het gebied completeren (uitbreiden/compleet krijgen)

Punt een lukt hem aardig, maar het lukt hem niet het katholieke geloof te verspreiden. De macht van Brussel vergroot hij door specialisten aan te stellen in Nederland die hem advies konden geven. Zijn gebied wist hij verder uit te breiden, op Frankrijk na. Dat bleef een gat in zijn rijk.

Portret van Filips II, koning van Spanje

Filips II

Toen Karel V overleed werd zijn rijk verdeeld. Zijn broer kreeg het gebied dat nu het huidige Duitsland is. Zijn zoon Filips II kreeg de macht over Spanje, Portugal, delen van Italië en Frankrijk, koloniën in Amerika én de Nederlanden.

Filips II was net als zijn vader katholiek. Nog erger dan dat zijn vader dat was geweest. Dat was een probleem, want in Nederland gold op dat moment godsdienstvrijheid. Het merendeel van de Nederlandse bevolking was niet katholiek maar protestants.

De vader van Filips II had de Staten-Generaal het bestuur van Nederland laten doen. Filips was het daar niet mee eens. Hij wilde zijn macht centraliseren (vanuit een plaats). Daar had hij een aantal redenen voor. Zo zou in zijn hele gebied dezelfde regels gelden, hij kon overal dezelfde belasting heffen én hij wilde dat iedereen in zijn rijk katholiek werd.

Protesten van de edelen en het volk

De inwoners van de Nederlanden waren absoluut niet blij met Filips II. De edelen vonden het niet kunnen dat ze buiten het landsbestuur werden gehouden. Ze waren daarnaast ook een deel van hun macht kwijt omdat Filips het wilde centraliseren. Ze werden niet langer benoemd tot leden van de Staten-Generaal maar tot bisschop.

Het volk was niet blij met Filips II omdat de belastingen enorm omhoog waren gegaan. Daarnaast waren ze het niet eens met de levenswijze van een deel van de katholieke geestelijkheid. Ook hielp de slechte economie niet mee. Zowel het volk als de edelen waren tegen de strenge vervolging van de protestanten.

Start

De oorlog barste los in 1568 tijdens de Slag bij Heiligerlee. Prins Willem van Oranje (leider van de Nederlandse gewesten) kocht van zijn eigen geld een Duits leger om tegen de Spanjaarden te vechten.